بررسی مقایسه‌ای سبک زندگی متکبرین و شاکرین از منظر سوره مبارکه جاثیه (ارائه الگوی سبک زندگی سالم از منظر سوره مبارکه جاثیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری رشته مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران

چکیده

یکی از موضوعات مهمی که بشر همواره در دوره‌های مختلف زندگی به آن پرداخته، مفهوم سبک زندگی است. سبک زندگی عبارت است از فرهنگ غالبی که افراد، قالب زندگیشان را بر آن مبنا پایه‌گذاری کرده و دستاوردهایی در طول زندگی از این نوع شیوه به دست می‌آورند. لذا دستیابی به سالم‌ترین سبک از اهمیت بسزایی برخوردار است. از آن‌جایی‌که قرآن از جانب خدای عزیز حکیم نازل‌شده و قطعاً در بردارنده محکماتی در این موضوع است، هدف از این مقاله بررسی این مفهوم در قرآن کریم بود. در این مقاله از روش تدبر واژه‌ای و سوره‌ای توأمان استفاده شده است. طی بررسی‌های به‌عمل‌آمده در سوره مبارکه جاثیه، نزدیک‌ترین واژه به سبک زندگی، واژه شریعت بود. خداوند ذیل آیه 18 این سوره اشاره به این مسئله دارد که شریعت اسلام مسیرهای روشنی را جهت تشخیص راه‌های دستیابی به حیات طیبه در دنیا و سعادت زندگی آخرت در اختیار انسان قرار داده است. به‌این‌ترتیب برمبنای نوع گرایش انسان‌ها به شریعت در سوره، ویژگی‌های دو گروه مؤمنین و کافرین موردبررسی قرار گرفت که از جمع‌بندی آن‌ها، سبک زندگی مؤمنانه (شاکرانه) و کافرانه (متکبرانه) استخراج شدند. نتایج نشان می‌دهند که سبک زندگی این دو گروه در هیچ فرآیندی چه در زندگی دنیا و چه در آخرت با هم همسویی ندارند. ویژگی‌های قالب سبک زندگی مؤمنانه، یقین، ذکر، تفکر، تعقل، شکر، غفران و محو اثر عملکرد متکبرین بود. هم‌چنین ازجمله دستاوردهای این نوع سبک زندگی می‌توان به دریافت بصیرت، هدایت و داخل شدن به جریان رحمت الهی، دریافت رزق طیب و فضل الهی، قرار گرفتن ذیل ولایت خدا و درنهایت رسیدن به فوز مبین اشاره کرد. ویژگی‌های قالب زندگی کافرین نیز عبارت بودند از استکبار، اثم و تأخیر در عمل خیر، ادبیات استهزاآمیز و غفلت. هم‌چنین نتایج و دستاوردهای این سبک، محرومیت از جریان رحمت الهی، بی‌اثر شدن اندوخته‌ها و اعمال دنیایی، بروز اختلاف در بین اقوام، ابتلا به افاک اثیم، خوردن مهر بر سمع، قلب و غشاوه بر بصر، خسارت و گرفتار انواع عذاب شدن است.

کلیدواژه‌ها


  • قرآن کریم
  • اباذری، یوسف.، و چاوشیان، حسن. (1381). از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی، رویکردهای نوین در تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی. نشریه‌نامه علوم اجتماعی، 2(10)، 3-27
  • آدلر، آلفرد. (1370). روان‌شناسی فردی. ترجمه حسن زمانی شرفشاهی. تهران: انتشارات تصویر.
  • آذربایجانی، مسعود.، فیضی، مجتبی. (1393). سبک زندگی از منظر علامه طباطبایی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
  • اخلاقی، حلیمه.، شرف‌الدین، حسین.، صفورایی پاریزی، محمدمهدی.، و عزیزی‌کیا، غلامعلی. (1394). مبانی انسان‌شناختی سبک زندگی طیبه از دیدگاه قرآن. پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده. 5(2)، 9-37
  • اخوت، احمدرضا. (1392). روش‌های تدبر سوره‌ای. تهران: نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت.
  • اخوت، احمدرضا. (1393). معناشناسی ایمان. تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا. (1396). یقین و شک. تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا. (1394). فرآیندشناسی ایمان. تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا.، و قاسمی، مریم. (1394). شاکله جریان (سبک زندگی کوثرانه). تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا. (1397). تبیین عناصر ساختار وجودی انسان. تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا. (1396). ساختار برنامه‌ریزی. تهران: انتشارات قرآن و اهل‌بیت نبوت
  • امامی، مرتضی. (1397). تمایز ویژگی‌های کفر و انکار در مستکبران از نگاه قرآن. یازدهمین همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی
  • خطیبی، حسین.، و ساجدی، ابوالفضل. (1392). مروری بر شاخص‌های سبک زندگی اسلامی. نشریه معرفت، 185، 14-26
  • خورند، محمدتقی. (1400). قرآن و سبک زندگی اسلامی با تأکید بر فعالیت‌های ورزشی. پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن و انگاره‌های علوم زیستی ،2، 171-175
  • دارایی، مهری. (1400). پیش‌بینی سلامت روان و شادکامی بر اساس سبک زندگی اسلامی. مجله پیشرفت نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش، 36، 198-208
  • دیباجی، محمدعلی.، و توکل نژاد، مهدی. (1395). بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی و امکان بازنمایی آن در رسانه‌های مدرن. پژوهش‌نامه سبک زندگی، 2، 7- 32
  • راغب اصفهانی، حسین. (1332). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. ترجمه سید محمد گیلانی. تهران: انتشارات المکتبه المرتضویه.
  • شریفی، احمدحسین. (1391)، سبک زندگی به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی سطح ایمان. نشریه معرفت فرهنگی اجتماعی،3(3)، 49-61.
  • شریفی، محمد.، خاکرند، شکراله.، و برهانی، صدرالاسلام. (1400). مبنای حیات طیبه به‌عنوان سبک زندگی مطلوب اسلامی. سومین کنفرانس بین‌المللی توسعه و ترویج علوم انسانی و مدیریت در جامعه.
  • صباغ کرمانی، لیدا. (1395). سبک تفکر اسلامی مقدمه سبک زندگی اسلامی. همایش کنگره پیشگامان پیشرفت 10، 659-665.
  • طباطبایی، محمدحسین. (1374). ترجمه تفسیر المیزان فی تفسیرالقرآن. ترجمه: موسوی همدانی، محمد. قم: جامعه مدرسین قم
  • گیدنز، آنتونی. (1385). تجدد و تشخص. ترجمه موفقیان، ناصر. تهران: نشر نی.
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (1392). اولویت تحقق سبک زندگی اسلامی. نشریه معرفت، 2(22)، 5-14
  • مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • مصلائی‌پور، عباس.، و تاجیک، الهه. (1393). حوزه معنایی شکر در قرآن. دو فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، 8(15)، 197-220.
  • مهدوی کنی، محمدسعید. (1387). مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی. فصلنامه تحقیقات فرهنگ، 1(1)، 199-230
  • نعمتی، نرجس. (1399). نقش ازدواج و تشکیل خانواده در سبک زندگی قرآنی و ارتقای سلامت اجتماعی. همایش قرآن و سلامت اجتماعی، 1159-.1181