پرورش فطرت زمینه‌ساز سلامت روانی منتهی به سعادت،برگرفته از قرآن کریم و روایات اهل‌البیت علیهم السلام

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه قم. قم، ایران.

چکیده

در نگاه اسلامی تربیت صحیح توانمندی‌های شناختی، گرایشی و عملکردی موجب سلامت روان می‌شود که برترین نعمت الهی است و از مهم‌ترین ثمرات آن، خوشبختی همیشگی انسان در زندگی است. هدف پژوهش تبیین چگونگی رابطه تربیت با سلامت روانی منتهی به سعادت در نگرش اسلامی است که با روش توصیفی- تحلیلی، از آیات و روایات اهل‌بیت: استنباط شده است. یافته‌های پژوهش عبارت‌اند از: الف- گسترده‌ترین آموزه‌های تربیتی در اسلام در ارتباط با شکوفاسازی فطرت در جهت ارتقای شخصیت و تأمین سلامت روان انسانی در ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری و هدایت وی به کمال مطلوب و قرب الی الله، است. ب- پرورش همه توانمندی‌های فطری هماهنگ با اهداف تربیتی منتهی به سلامت روان و سعادتمندی انسان می‌شود. ج- ازنظر اسلامی، همیشه سلامت روانی با سلامت معنوی همراه است و نمی‌توان کسی را که سلامت معنوی در ابعاد مختلف بر روانش حاکم نیست، کاملاً سالم دانست. د- در آموزه‌های اسلامی، ویژگی‌های سلامت روانی معنوی پرورش‌یافتگان فطرت در ابعاد شناختی، عاطفی و عملکردی و در قلمرو فرد با خدا، خود، دیگر انسان‌ها و طبیعت، تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم. (1386). ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای. قم: سپهر نوین.
  • ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین. (1405). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة. قم: دار سید الشهداء للنشر.
  • ابن فارس، أحمد بن فارس. (1404)‏. معجم مقاییس اللغة. قم‏: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
  • ابن‌بابویه، محمد بن على‏. (1376). الأمالی (للصدوق). تهران‏: کتابچى‏.
  • ابن‌بابویه، محمد بن على‏. (1406)‏. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏. قم‏: دار الشریف الرضی للنشر.
  • ابن‌بابویه، محمد بن على‏. (1413). من لا یحضره الفقیه‏. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1375). الاشارات و التنبیهات. قم: نشر البلاغه.
  • احمدوند، محمدعلی. (1383). بهداشت روانی. قم: انتشارات دانشگاه پیام نور.
  • اربلى، على بن عیسى‏. (1381 ق)‏. کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط- القدیمة). تبریز: انتشارات بنی‌هاشمی.
  • الأصبهانی، أبونعیم. (1394). حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء. السعادة - بجوار محافظة مصر.
  • برقى، احمد بن محمد بن خالد. (1371 ‏). المحاسن‏. قم‏: دار الکتب الإسلامیة.
  • پرچم، اعظم.، و قره عود، منصوره. (1389). سلامت روان از منظر مکتب اسلام و روانشناسی. دوفصلنامه منهاج، 11، 77-49.
  • تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد. (1410 ‏). غررالحکم و درر الکلم‏. قم‏: دار الکتاب الإسلامی‏.
  • حجازی، مصطفی. (بی‌تا). الصحة النفسیة. مغرب: المرکز الثقافی العربی دار البیضاء.
  • حر عاملی، محمد بن حسن‏. (1380 ش)‏. الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (کلیات حدیث قدسى). ترجمه زین‌العابدین کاظمى خلخالى. تهران‏: انتشارات دهقان.
  • حر عاملی، محمد بن حسن. (1418). الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل). قم‏: موسسه معارف اسلامى امام رضا ع.
  • حرانی، ابن شعبه. (1404). تحف‌العقول. قم: جامعه مدرسین.
  • دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
  • دیلمی، حسن بن محمد. ( 1376الف). إرشاد القلوب. ترجمه علی سلگی. قم: ناصر.
  • دیلمى، حسن بن محمد. (1376ب). إرشاد القلوب. ترجمه سید عباس طباطبایى‏. قم: جامعه مدرسین‏.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دارالقلم.
  • رضی، محمد بن حسین. (1414). نهج‌البلاغه. قم: هجرت.
  • سند مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1390). تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
  • صفاری، محسن،. و شجاعی زاده، داود. (1393). اصول و مبانی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. تهران: نشر سماط.
  • طباطبایی، مصطفی. (1354). فرهنگ نوین، عربی- فارسی. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
  • طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  • طوسى، محمد بن الحسن. (1407)‏. ‏تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان). تهران‏: دار الکتب الإسلامیه‏.
  • عسگری، مهراتا؛ حیدری، علیرضا؛ عسگری، پرویز، (1394) رابطه هوش معنوی و جهت‌گیری مذهبی با بهزیستی روان‌شناختی و اضطراب وجودی در دانشجویان، پژوهش در نظام آموزشی، دوره 9، شماره 31، ص 163-190.
  • فقیهی، علی‌نقی. (1384). بهداشت و سلامت روان در آینه علم و دین. قم: حیات سبز.
  • فقیهی، علی‌نقی. (1385). مبانی و اصول تربیتی در روابط زن و شوهر از منظر قرآن و حدیث. دو فصلنامه تربیت اسلامی، 13.
  • فقیهی، علی‌نقی. (1398). ویژگی‌های زیربنایی روان‌شناختی فطری انسانی برای تربیت مطلوب در دوره. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 17، 105-79.
  • فقیهی، علی‌نقی.، شریفی، فاطمه.، پناهی تلخسنانی، سعیده. (1393). بررسی نارسایی‌های دیدگاه‌های روانشناسی معاصر پیرامون ملاک‌های بهنجاری و نابهنجاری و تبیین این موضوع از دیدگاه اسلام. فصلنامه اسلام و مطالعات روانشناسی، 14، 105-128.
  • فقیهی، علی‌نقی.، و نجفی، حسن. (1399). شاخص‌های سلامت معنوی از منظر قرآن و حدیث. قم: انوار طه.
  • قرشی، علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • قمی، عباس. (1414). سفینه البحار. قم: انتشارات اسوه.
  • قندوزی، سلیمان بن ابراهیم. (بی‌تا). ینابیع المودة لذو القربى‌. اسوه: دار الاسوة للطباعة والنشر المطبعة.
  • کاپلان، هارولد.، و سادوک، بنیامین. (1379). خلاصه روانپزشکی (علوم رفتاری- روانپزشکی بالینی). ترجمه نصرت‌الله پورافکاری. تهران: انتشارات شهر آب.
  • کلینی، محمد بن یعقوب. (1407). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • مجلسی، محمدباقر. (1403). بحارالأنوار. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  • محمدى رى‏شهرى، محمد. (1389)‏. تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث‏. ترجمه حمیدرضا شیخى. قم: دار الحدیث.
  • مشکینی، الشیخ علی. (1424). تحریر المواعظ العددیة. قم‌: انتشارات الهادی.
  • مصباح یزدى، محمدتقی. (1384). به سوی خودسازی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
  • مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • مکارم شیرازی، ناصر. (1366). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • نقیب‌زاده‌جلالی، میرعبدالحسین. (1391). گفتارهایی در فلسفه و فلسفه تربیت. تهران: طهوری.
  • ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى‏. (1410). مجموعة ورّام‏. قم: مکتبه فقیه‏.
  • هورن، آلبرت سیدنی. (1368). فرهنگ آکسفورد ادونس لرنر. تهران: نشر محمد-یاسر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار