کتاب کودک و نقش آن در رشد کودکان با تکیه بر آرای علامه طباطبایی از مفهوم «کتاب» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

کتاب کودک بر رشد زبانی، شناختی، شخصیتی و اجتماعی کودکان اثرگذار است. داشتن تعریف دقیق از این مفهوم می‌تواند به رشد همه‌جانبه کودک کمک نماید. به‌این‌ترتیب هدف از این پژوهش آن بود که بر مبنای تعریفی که علامه طباطبایی از کتاب در قرآن ارائه کرده است، به مفهوم کتاب کودک دست پیدا کنیم. برای این منظور از روش کتابخانه‌ای و گروه کانونی استفاده شد. 6 نفر از متخصصان که مطالعات قرآنی داشتند در گروه کانونی مشارکت داده شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی، سه نوع کتاب را در زندگی کودک شناسایی کرد: کتاب فیزیکی دربردارنده خاطرات و تجربیات کودک و تثبیت باورها از طریق آن؛ کتاب والدین و سبک زندگی آنان (رفتار و گفتار والدین و اطرافیان کودک، امکانات و محل زندگی او)؛ کتاب طبیعت و پدیده‌های طبیعی. به‌این‌ترتیب بر اساس یافته‌ها پیشنهاد می‌شود والدین از اثر ارتباطی خود بر کودک غافل نبوده و تلاش نمایند از طریق انواع کتاب‌های شناسایی‌شده رشد همه‌جانبه‌ای را برای کودک فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها


  • قرآن کریم.
  • اخوت، احمدرضا. (1392). دوره‌های رشد تفکر اجتماعی: رشد، پیش از تولد تا آغاز تکلم؛ دوره ظهور ولایت و تأدیب. تهران: قرآن و اهل­بیت نبوت
  • اخوت، احمدرضا. (1394). تدبر در هستی: تدبر در کتاب. تهران: قرآن و اهل بیت نبوت :.
  • اخوت، احمدرضا. (1396). با کودکان خود طیب سخن بگوییم. تهران: قرآن و اهل­بیت نبوت.
  • اخوت، احمدرضا. (1398). سند بایسته‌های تربیت کودک طیب. تهران: قرآن و اهل­بیت نبوت.
  • اخوت، احمدرضا.، و افشار، سمیه. (1398). تفکر امی: پایه‌ای‌ترین توان دریافت حقایق. تهران: قرآن و اهل‌بیت نبوت.
  • بازرگان هرندی، عباس. (1401). کتاب مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار.
  • پدرام‌نیا، اکرم. (1386). روانشناسی خواندن و ترویج کتاب‌خوانی. تهران: قطره.
  • پولادی، کمال. (1387). رویکردها و شیوه‌های ترویج خواندن. تهران: موسسه فرهنگی هنری پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ القرآن. ترجمه و تحقیق همراه با تفسیر لغوی و ادبی قرآن از غلامرضا خسروی حسینی. (1383). تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء آثارالجعفریه.
  • سلطانی، پوری.، و راستین، فروردین. (1381). دانشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: فرهنگ معاصر.
  • طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1374). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • عبدالباقی، محمد فواد. (1399). المعجم المفهرس الفاظ القرآن‌الکریم. قم: ژکان.
  • قرشی، علی‌اکبر. (1386). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • مصطفوی، حسن. (1397). التحقیق فی کلمات القران الکریم. تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
  • نورتون، دونا. (1382). شناخت ادبیات کودکان: گونه‌ها و کابردها از روزن چشم کودک. ترجمه منصوره راعی و دیگران. تهران: قلمرو.
  • Alejandre, Julius. C., & Lynch, Marry. (2020). “Kids Get in Shape with Nature”: A Systematic Review Exploring the Impact of Green Spaces on Childhood Obesity. Journal of nutritional science and vitaminology, 66(Supplement), S129-S133.
  • Bergman Deitcher, Debora., Aram, Dorit., & Adar, Gali. (2019). Book selection for shared reading: Parents’ considerations and researchers’ views. Journal of Early Childhood Literacy, 19(3), 291-315.
  • Breitfeld, Elise., Potter, Christine. E., & Lew-Williams, Casey. (2021). Children Simultaneously Learn Multiple Dimensions of Information during Shared Book Reading. Journal of Cognition and Development, 22(5), 744-766.
  • Fueyo, Judith. A. (1991). Reading" literate sensibilities": Resisting a verbocentric writing classroom. Language Arts68(8), 641-648.
  • Golden, Joanne. M., & Gerber, Annyce. (1990). A semiotic perspective of text: The picture story book event. Journal of Reading Behavior22(3), 203-219.
  • Gureje, O., Uwakwe, R., Oladeji, B., Makanjuola, V. O., & Esan, O. (2010). Depression in adult Nigerians: results from the Nigerian Survey of Mental Health and Well-being. Journal of affective disorders, 120(1-3), 158-164.
  • Hadley, Elizabeth. B., & Dickinson, David. K. (2019). Cues for word-learning during shared book-reading and guided play in preschool. Journal of child language, 46(6), 1202-1227.
  • Jendrek, Margaret. P. (1993). Grandparents who parent their grandchildren: Effects on lifestyle. Journal of Marriage and the Family, 609-621.
  • Karimzadeh, Mansoureh., Rostami, Mohammad., Teymouri, Robab., Moazzen, Zahra., & Tahmasebi, Siyamak. (2017). The association between parental mental health and behavioral disorders in pre-school children. Electronic physician, 9(6), 4497.
  • Language and Emotion: An international handbook (2022).edited by Gesine Lenore Schiewer, Jeanetee Altarriba, Bee Chin Ng. Volume 2. Germany: De Gruyter.
  • Louv, Richard. (2009). Do our kids have nature-deficit disorder. Educational Leadership, 67(4), 24-30.
  • Lubis, Romaida. (2018). The progress of students reading comprehension through wordless picture books. Advances in Language and Literary Studies, 9(1), 48-52.
  • Meek, Margaret. (1998). How texts teach what readers learn. Exeter, England: Thimble Press.
  • Mutha, Pratik. K., Haaland, Kathleen. Y., & Sainburg, Robert. L. (2012). The effects of brain lateralization on motor control and adaptation. Journal of Motor Behavior, 44(6), 455-469.
  • Neumann, Michelle. M. (2020). Teacher scaffolding of preschoolers’ shared reading with a storybook app and a printed book. Journal of Research in Childhood Education, 34(3), 367-384.
  • Pentimonti, J. M., Bowles, R. P., Zucker, T. A., Tambyraja, S. R., & Justice, L. M. (2021). Development and validation of the Systematic Assessment of Book Reading (SABR-2.2). Early Childhood Research Quarterly, 55, 201-213.
  • Platt, Rheana., Williams, Sara. R., & Ginsburg, Golda. S. (2016). Stressful life events and child anxiety: Examining parent and child mediators. Child Psychiatry & Human Development, 47(1), 23-34.
  • Schilling, Elizabeth. A., Aseltine, Robert. H., & Gore, Susan. (2007). Adverse childhood experiences and mental health in young adults: a longitudinal survey. BMC public health, 7(1), 1-10.
  • Scholastic Inc. (2019). Kids & Family Reading Report™. 7th Edition. Finding Their Story. Available in https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED594490.pdf
  • Srivastava, Prachi., & Hopwood, Nick. (2009). A practical iterative framework for qualitative data analysis. International journal of qualitative methods8(1), 76-84.
  • Sudaryat, Yayat., Nurhadi, Jatmika., & Rahma, Rosita. (2019). Spectral topographic brain mapping in EEG recording for detecting reading attention in various science books. Journal of Turkish Science Education, 16(3), 440-450.

Turker-Biber, Belma., Akinci-Cosgun, Aysegul., & Aydin-Bolukbas, Feyza. (2021). Examination of Mother-Child Math Talks' Content and Process during Shared Book Reading. International Journal of Educational Methodology, 7(3), 501-515.