تمایز میان نگرانی سازنده (یوسترس) و نگرانی مخرب (دیسترس) از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

نگرانی در دو سر یک طیف واقع شده است، از یک‌سو بهنجار و از سویی دیگر نابهنجار و مرضی قلمداد می‌شود، هدف از پژوهش حاضر بررسی نقطه‌ تمایز میان نگرانی سازنده و نگرانی مخرب بر اساس آموزه‌های قرآنی است. روش پژوهش حاضر، به‌صورت کیفی و مبتنی بر روش‌های «تدبر در قرآن»: بوده است، تدبر در سوره، تدبر مبتنی بر واژگان و تدبر مبتنی بر آیات بین سوره‌ها (قرآن به قرآن) ازجمله‌ این روش‌ها می‌باشد. در این روش تمامی آیات دربردارنده ریشه‌ «خ و ف» بررسی و یافته‌ها طبق نکات استخراج‌شده از کتب لغت و تفسیر تدوین و تنظیم شده است. «خوف» نزدیک‌ترین واژه به «نگرانی» است هم از جهت تقابل با امنیت و هم از جهت آن‌که به دو صورت مثبت و منفی در قرآن به‌کاربرده شده است. نگرانی سازنده ناشی از رأفت و رحمت خدا بوده و مقدمه‌ عمل با تقوا محسوب می‌شود و در مقابل نگرانی مخرب ناشی از احساس جدایی از امور ناپایدار دنیایی است، نگرانی منفی نیز شامل نگرانی از فقدان شرایط مطلوب در آینده و نگرانی از قرارگرفتن در شرایط سخت و ناخوشایند است. بحث و نتیجه‌گیری: عامل اصلی در نگرانی، «توجه» است؛ اگر معطوف به امور پایدار ثابت باشد امکان تجسم موقعیت‌ها و تسلط بر آن‌ها را برای فرد فراهم آورده و امنیت‌بخش است و اگر معطوف به امور ناپایدار باشد سبب اضطراب و سکون فرد خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم.
  • اصفهانی، راغب. (1412). المفردات فی غریب القرآن (چاپ اول). دارالعلم الدار الشامیه، دمشق بیروت.
  • خالقی، محمد.، محمدخانی، شهرام.، و حسنی، جعفر. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی در کاهش نگرانی و علائم و نشانه‌های اضطراب بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر: مطالعه‌ تک آزمودنی. روان‌شناسی بالینی، 8(2)، 55-43
  • خانی پور، حمید.، محمدخانی، پروانه.، و طباطبایی، سعید. (1390). راهبردهای کنترل فکر و رگه اضطراب: پیش‌بینی‌کننده‌های نگرانی بیمارگون در نمونه غیر بالینی. مجله علوم رفتاری، 5(2)، 178-173
  • دادستان، پریرخ. (1390). روانشناسی مرضی تحولی: از کودکی تا بزرگسالی. تهران: نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  • ساپینکتون، اندورا. (1388). بهداشت روانی. ترجمه حمیدرضا حسین شاهی برواتی. تهران: نشر روان.
  • طباطبایى، محمد حسن. (1374). ترجمه تفسیر المیزان‏. ترجمه محمدباقز موسوى همدانى. قم: انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
  • فیاض، فاطمه.، بهرامی احسان، هادی.، و اخوت، احمدرضا. (1394). ساخت مقدماتی مقیاس تشخیصی افسردگی «مبتنی بر بعضی سوره‌های قرآن کریم». دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 17، 153-180.
  • قرشى بنایی، ا. (1371‏). قاموس قرآن‏. تهران: دارالکتب الإسلامیة‏.
  • گلستانه، افسون، و. سروقد، سیروس. (1392). نقش واسطه‌ای نگرانی در رابطه بین راهبردهای نظم‌دهی شناختی هیجان و افسردگی و اضطراب. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9(35)، 269-259
  • مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات قرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • موسوی الخمینی، روح­الله. (1378). آداب الصلاه(آداب نماز). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی (ره).
  • مهرابی،ا. خنیفر، ح. امیری، ع. زارعی متین، ح. جندقی، غ. (1390). معرفی روش‌شناسی نظریه‌ داده بنیاد برای تحقیقات اسلامی (ارائه‌ یک نمونه). مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 9، 23، 30-5
  • Borkovec, T. D. (1985(. Worry: A potentially content. Behaviour Research and Therapy, 23(11), 481-482
  • Le Fevre, Mark., Matheny, Jonathan., & Kolt, Gregory. S. (2003). Eustress, distress, and interpretation in occupational stress. Journal of managerial psychology, 18(7), 726-744.
  • Freeston, Mark. H., Rhéaume, J., Letarte, H., Dugas, M. J., & Ladouceur, R. (1994). Why do people worry?. Personality and individual differences, 17(6), 791-802.
  • Pruzinsky, T., & Borkovec, T. D. (1990). Cognitive and personality characteristics of worries. Behaviour Research and Therapy, 28(2), 507-512

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار